گروه پژوهشی نظاره قصد دارد در مجموعه مباحثی به «سیر آسمانها از نگاه قرآن» بپردازد. در ۱۴۰۰ سال گذشته، مسلمانان معمولا متأثر از علوم رایج در جامعه به نجوم و به طور کلی به آسمانها پرداختهاند و در هیچ مقطعی دانشمندان مسلمان، بحث آسمانها را بدون پیشفرض و با «نگاه خالص قرآنی» دنبال نکردهاند. گاهی متأثر از هیأت بطلمیوسی، گاهی متأثر از هیأت کپلری، یا در دورههای اخیر به عنوان مثال متأثر از نظریة بیگ بنگ و بحثهای دیگری که در فیزیک جدید مطرح میشود، به آسمان پرداختهاند. آنها معمولا سعی کردهاند که آیات قرآن را بر بحث های روز منطبق کنند. اما در مجموعه تحقیقات پیش رو بنا بر این است که آنطور که خداوند در قرآن مطرح میکند به آسمانها بپردازیم. لذا برای شروع لازم است از فضای نگاههای دیگران و از سلیقههای شخصی خارج شویم و با روشهایی خدایی به قرآن بپردازیم؛ که انشاءالله در طی مراحل تحقیق، به این روشها نیز خواهیم پرداخت.
پرداختن به علم قبل از محتوی خیلی پیش زمینه ها دارد. مثل روش و ابزارها و منابع کسب دانش و محتوا. یکی دیگه از پیش زمینه ها جهت گیری است. اینکه جریان کسب دانش به کدام جهت باشد. چه مسائلی مورد مطالعه قرار گیرد. اضافه کردن منابع غیر قرانی نه تنها محتوی را تحت تاثیر قرار میدهد بلکه تاثیر مهمتری بر جریان مطالعه میگذارد.
به عنوان مثال ایه 9 سوره سبا تاکید میکند که انسانها باید با مطالعه اسمان و زمین به دنبال دیدن اینده و گذشته خود باشند. این یعنی نوعی هدف گذاری و جهت دهی. در مقابل مثلا مکانیک نیوتنی محققان را به پیش بینی مکان سیارات در زمان سوق میدهد. وقتی پارامتر اصلی در مکانیک نیوتنی مکان اجسام در زمان است یعنی بیا و مکان ستاره ها و سیارات را پیش بینی کن. این جهت دهی در تمامی ارکان علم نمود دارد. مثلا ابزارها و روشها. به عنوان نمونه محققان پیشین نگاه کلی تری به اسمان داشتند. صورتهای فلکی و ترکیب ستارگان برای انها جلب توجه میکرد ولی در مکانیک نیوتنی موضوع مکان یک ستاره است پس یک تلسکوپ برای رویت مکان یک ستاره کفایت میکند. شما در تلسکوپ صور فلکی را نمیتوانید ببینید.
در بیان تاریخ علم معمولا به این موضوع خیلی تاکید میشه که تلسکوپ راه مشاهده را باز کرد و این مشاهده بود که مبنای علم قرار گرفت ولی به نظر میرسه همونطور که از ظاهر تلسکوپ هم مشخصه, تلسکوپ مشاهده را جهت دهی کرد. راه خیلی از مشاهدات را بست. اینکه پس از نیوتن و تلسکوپ علم جدید پیشرفت چشمگیری داشت میتونه اهمیت جهت گیری تلسکوپی رو نشون بده یعنی توجه کامل به یک جهت ولی کدام جهت؟
نقش تلسکوپ در علم جدید مثال جالبیه. تلسکوپ ابزاری است برای نگاه کردن از منظری خاص. شما وقتی از تلسکوپ به یک سیاره نگاه میکنی مکان سیاره و حرکت آن برایت جلب توجه میکند. بنابراین نیوتن باید معادلات حرکت را مینوشت. این ابزار عملا باعث پیدایش ساختاری عظیم به نام علم مدرن شد. آیا میشه خدا توفیق بده از قرآن منظری خاص و صحیح به آسمانها و زمین و ابزارها و روشهای مرتبط را پیدا کرد؟ دانه ای که اگر کاشته بشه ساختاری معجزه آسا ایجاد کنه که مصداق این بخش آیه 29 سوره فتح باشه : “… وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ …”. به هرحال منظر صحیح و خدایی، روش صحیح و خدایی و ابزارهای مورد نیاز دیگر باید با توفیق خداوندی و از منبعی خدایی مانند قرآن به دست آید. تجربه دانشمندان اسلامی در قرون پیش نشان میدهد که حتی مبنا قرار دادن مشاهدات علمی میتواند ما را از جهتگیری مد نظر خداوند در بحث آسمانها و زمین دور کند. ما به روشهایی برای مطالعه آسمانها و زمین از درون قرآن نیاز داریم. چگونه به آیات نگاه کنیم؟ آیا این روشها در خود قرآن توصیف شده است؟ حتی روش نگاه به قرآن اگر قرآنی نباشد میتواند منجر به ساختاری بزرگ شود که مد نظر خداوند نیست.
خیلی جالب بود!!!
شما برای پاسخ به این موضوع باید وارد شوید.