وَ أَلْقى فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ أَنْ تَميدَ بِكُمْ وَ أَنْهاراً وَ سُبُلاً لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (نحل: ۱۵)
و نیز کوههای بزرگ را در زمین بنهاد تا زمین شما را به لرزه و اضطراب نیفکند و نهرها جاری کرد و راهها پدیدار ساخت تا مگر هدایت شوید.
وَ عَلاماتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ (نحل: ۱۶)
و نشانه‌هایی (در زمین مانند کوهها و دریاها و رودها و جنگلها مقرر داشت) و آنان به ستارگان (در شبها) هدایت یابند.
خلاصه:
درباره علاماتی که خداوند روی زمین جهت راهیابی قرارداده است امام صادق (ع) فرمود: «نحن العلامات و النجم رسول اللَّه». علامات، مائیم و ستاره، پیامبر خداست و فرمود: خداوند ستارگان را امان اهل آسمان و ما را امان اهل زمین قرار داد.
متن تفسیر:
«وَ عَلاماتٍ»:
و روی زمین نشانه‌هایی قرار داد كه به كمك آنها راهها را پیدا كنید. برخی گویند: مقصود از (علامات) كوه‌هاست كه روزها وسیله راهنمایی هستند.
«وَ بِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدُونَ»:
ابن عباس گوید: یعنی شبها بوسیله ستارگان هدایت می‌شوند. مقصود از (نجم) جنس و همه ستارگان ثابت است.
برخی گویند: مقصود از علامات، نیز ستارگان است، زیرا برخی از ستارگان وسیله راهنمایی هستند و برخی نیستند و فقط علامتند.
برخی گویند: مقصود، یافتن قبله است.
ابن عباس گوید: از پیامبر گرامی در این باره سؤال كردم، فرمود: ستاره جدی، علامت قبله شما و در خشكی و دریا راهنمای شماست.
امام صادق (ع)فرمود: «نحن العلامات و النجم رسول اللَّه»، علامات، مائیم و ستاره، پیامبر خداست.
و فرمود: خداوند ستارگان را امان اهل آسمان و ما را امان اهل زمین قرارداد.[۱]
[۱] ترجمه مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، جلد ۱۳، صفحه ۲۳۹ و ۲۴۰