به نظر میرسد ۱۹ کهکشان که به تازگی کشف شدهاند، فاقد ماده تاریک هستند. فیزیکدانان چرایی آن را نمیدانند.
ماده تاریک به عنوان یکی از عوامل کلیدی در شکلگیری کهکشانها شناخته شده است. ماده مرموزی که اثر گرانشی دارد، اما هیچ گونه موج الکترومغناطیسی از خود ساطع نمیکند. با مطالعه حرکت اجرام موجود در یک کهکشان، میتوان به حضور یا عدم حضور ماده تاریک در آن کهکشان پی برد. اگر ماده تاریک در کهکشانی موجود باشد، اجرام داخل کهکشان به طور غیرعادی سریعتر حول مرکز کهکشان میچرخند؛ منظور از غیرعادی این است که اگر نیروی گرانش داخل کهکشان صرفاً ناشی از جرم قابل مشاهده آن میبود، اجرام داخل کهکشان نمیتوانستند با این سرعت حرکت کنند.
این سرعت غیرعادی در اکثر کهکشانهایی که مشخصات آن به دقت اندازهگیری شده است، دیده شده است. اما اخیراً محققان کهکشانهای کوچکی را یافتهاند که اجرام آنها با سرعت عادی حرکت میکنند؛ گویی فقط از ماده معمولی تشکیل شدهاند و ماده تاریک در آنها وجود ندارد.
اهمیت این کشف در این است که نظریات حال حاضر فیزیک در رابطه با نحوه شکلگیری کهکشانها را، زیر سوال میبرد. فیزیکدانها نحوه شکلگیری کهکشانها و رفتار آنها را با استفاده از مدل “ΛCDM[1]” توضیح میدهند. این مدل ۳ عامل اصلی در رفتار کیهان را در نظر میگیرد: ثابت کیهانی (Λ)، ماده تاریک و انرژی تاریک. با در نظر گرفتن این مدل، توضیح این که این ۱۹ کهکشان چگونه بدون ماده تاریک شکل گرفتهاند ساده نیست.
برخی از کهکشانهای کوچک، که در میانه یک خوشه کهکشانی چگال قرار گرفتهاند، ممکن است ماده تاریک نداشته باشند. این موضوع تناقضی با مدل ΛCDM ندارد و این مدل به خوبی میتواند چرایی عدم وجود ماده تاریک در آنها را توجیه کند؛ زیرا منبعهای گرانشی زیادی حول این کهکشانها وجود دارد که میتوانند تمام ماده تاریک موجود در آنها را جذب کنند؛ اما در میان ۱۹ کهکشان تازه کشفشده، کهکشانهایی وجود دارند که بسیار دور از هر منبع گرانشی هستند و این مسئله مدل ΛCDM را به چالش میکشد.
فیزیکدانان بر این باورند که باید کهکشانهای فاقد ماده
تاریک را با ابزارهای گوناگون و به دقت مطالعه کنند تا مطمئن شوند که واقعاً در آنها
ماده تاریک وجود ندارد.
[۱] Lambda Cold Dark Matter